Niemand sprak me aan met u toen ik in 1996 mijn eerste schrijftrainingen gaf. Meestal vroegen mijn cursisten al voor de eerste pauze hoe oud ik eigenlijk was. Ik was 23.

Twee weken geleden gaf ik een training aan een groep van 7 cursisten, allemaal nog geen 30. In de e-mails die ze me vooraf hadden gestuurd, gebruikten ze geen van allen u. Maar 3 cursisten spraken me wel de hele workshop met u aan.

Toen ik ze wees op het verschil tussen hoe ze schreven en hoe ze mij aanspraken, verontschuldigden ze zich voor hun opvoeding.
Het moet niet gekker worden.
Ook meteen duidelijk is: niemand hoeft meer te weten hoe oud ik ben :-).

Hoe zit het met de toekomst van u? In de afgelopen 20 jaar is er een duidelijke verschuiving van u naar je te zien, vooral in geschreven teksten.

Voordat er e-mail was, was het duidelijk: alle zakelijke correspondentie in de u-vorm. Dat is nu veranderd; ik ontvang e-mails in mijn inbox van Qurrent: Je jaarnota staat klaar.

En als je bij Bol een boek bestelt, ontvang je een e-mail met het onderwerp Je kunt nu betalen. Banken doen ook mee. De nieuwsbrief van ASN bank: Welk goed voornemen heb jij?

Uitzondering is de overheid: Bericht van Belastingdienst in uw Berichtenbox op Mijn overheid.

Het is altijd een vraag in een training Zakelijk e-mailen: “Moet ik iemand die ik nog nooit gezien heb, in een eerste mail aanspreken met je of met u?”

Ik kan geen algemeen antwoord op die vraag geven.
Het hangt ervan af waar je werkt.
Het hangt ervan af wie je klant is.
En het hangt ervan af wat er bij jou (of jouw bedrijf) past.
Drie jaar geleden schreef ik daar al een artikel over.

3 redenen waarom je het woord u vervangt

Toch denk ik dat je de definitieve vervanger van u wordt. Waarom? Ik zie de volgende drie redenen:

1. De klant met je aanspreken is commercieel handiger
Als je iets wilt verkopen, is het belangrijk dat degene aan wie je verkoopt, vertrouwen in je heeft. U schept afstand die je niet wilt hebben als je verkoopt. Je online lezer zit thuis, op de bank, jouw websitetekst te lezen. Door de lezer met je aan te spreken, kom je dichterbij. Daarom kiezen veel commerciële partijen voor je.

Een van de eerste bedrijven die klanten consequent met je aansprak, was IKEA. Toen in 1978 de eerste Nederlandse IKEA in Sliedrecht opende, adverteerde IKEA in de krant met de volgende tekst:  Bij ons vind je alles wat maar met Zweeds wonen te maken heeft. … Hier kun je kombineren zo veel, zo mooi en zo Zweeds als je wilt. (En ja, combineren staat echt met een k geschreven).

2. Internet zorgt voor een informele zakelijke tone of voice
Probeer op internet maar een nieuwe website te vinden die de klant aanspreekt met u. Gevonden? Grote kans dat het bouwbedrijf, een bedrijf dat verzekeringen verkoopt of een advocatenkantoor is. Misschien voelen zij dat het afstandelijke u  meer bij hen past dan bij een reclamebureau, een energieleverancier of een telecombedrijf?

Jong is de nieuwe norm. Bij jong hoort je. En of je nu 25 of 45 bent, je voelt je jong. Of, beter gezegd misschien: je voelt je oud als je met u aangesproken wordt.

Hoewel afstand soms ook meer op z’n plek is: zo spreken ziekenhuizen patiënten en bezoekers aan met u. Net als uitvaartondernemingen trouwens. We worden liever niet te direct geconfronteerd met ziekte en dood. Ja, dan is u (met bijbehorende afstand) wel fijn.

3. In het Engels bestaat u niet (meer)
De Nederlandse taal wordt sterk beïnvloed door het Engels, dat geen u meer kent. In het Engels kun je uit de zinsopbouw en woordkeuze opmaken of je you formeel of informeel moet opvatten. Die nuance ontbreekt vaak in het Nederlands, waar efficiency het wint van beleefdheid.

Ik kom ook nog even terug op IKEA. Het Zweeds kent namelijk ook geen formele aanspreekvorm als u. Zweden zeggen du als ze iemand aanspreken, zowel formeel als informeel. Wellicht kozen ze daarom in 1978 al voor je als aanspreekvorm.

Onze zuiderburen, de Vlamingen, gebruiken het woord je overigens helemaal niet. Zij gebruiken het woord gij; een woord dat Nederlanders al sinds de 19^e eeuw hebben verbannen. Ik geloof niet dat we daarnaar terug gaan.

Ik denk dus dat u de volgende eeuw niet haalt. Aan de andere kant … dat kan ik gemakkelijk zeggen; ik haal zelf de volgende eeuw zeer waarschijnlijk ook niet.