Wil je sneller schrijven?

Stel dat je een dinertje geeft en een vriend van een vriend brengt een onbekende mee. De man lijkt een aangename gast.

Stel dat deze onbekende halverwege de avond naar boven gaat en zich opsluit in een van jouw slaapkamers. En er niet meer uit komt.

Stel dat je hem daar dagen-, weken-, maandenlang niet uit krijgt. Als het al ooit zal lukken.

 

Dit is de achterflaptekst van een boek van Ali Smith. In het Nederlands heet het Als niet dan zou. Ik ben er gisteravond in begonnen en ben nu op bladzijde 56.

Het is een intrigerend boek. Veel gebeurtenissen zijn absurd. Je kunt je niet voorstellen dat ze in het echte leven zouden kunnen gebeuren.

 

En toch.

 

Toch boeit het verhaal enorm. Juist omdat het zo geschreven is dat je denkt: “Het kan eigenlijk niet, maar misschien kán het wel.”

Soms lees ik extra langzaam. Omdat ik alle woorden van de zin tot me wil laten doordringen. Omdat ze het zo mooi heeft opgeschreven.

Uren doe ik erover. Ik zie nu al op tegen het punt dat het boek bijna uit is.

 

Snel lezen

De meeste lezers lezen trouwens niet langzaam. Die willen zo snel mogelijk een tekst door.

Zeker als het een tekst is die ze voor hun werk moeten lezen. Een rapport. Een offerte. Of een e-mail.

De meeste lezers puffen en steunen al als ze zien dat ze moeten scrollen.
Ze willen zo snel mogelijk door jouw tekst.

 

Het ergste is het als je merkt dat niemand je tekst heeft gelezen. Een verslag wordt goedgekeurd terwijl jij had verwacht dat Pietje wel iets aan te merken had.

Of je vraagt naar wat je leidinggevende vond van je notitie. Het antwoord is net iets te kort en te weinig inhoudelijk, zodat je weet dat ze het diagonaal heeft gelezen.

Terwijl jij je hele ziel en zaligheid in die tekst hebt gestopt. Uren heb je achter je beeldscherm zitten typen. Je hebt er waarschijnlijk ook langer over dan gepland. Want je wilt dat de teksten die jij schrijft duidelijk zijn, maar ook kloppen.

 

En dat kost tijd.

Die tijd betaalt zich helaas niet altijd terug in het rendement dat je voor ogen had. Het is dus handig als je minder tijd bezig bent met schrijven.

 

Hoe zorg je ervoor dat jij niet te lang bezig bent met een tekst?

Sneller schrijven kun je best tackelen.

Daarvoor heb ik een online mini-training ontwikkeld.
Daarin ontdek je met 5 mindhacks hoe je sneller een tekst schrijft.
Gratis.

 

Iets voor jou?

Zo ja, dan meld je je hier aan voor die mini-training: 5 mindhacks waardoor je 3x sneller een tekst schrijft (ook als je geen tijdsdruk hebt)
Je krijgt dan 5 mails met elke keer 1 mindhack: een psychologisch inzicht waardoor sneller schrijven gemakkelijker wordt.

 

Veel schrijfplezier!

Waarom schrijven met een pen creatiever is

Schrijven met de hand, met een pen dus, is traag, slordig en vermoeiend. En je kunt tegenwoordig overal digitaal aantekeningen maken: met je smartphone, op je laptop of je pc. Toch ben ik ervan overtuigd dat de pen en het handschrift niet verdwijnen. Ze zijn namelijk essentieel als je creatief wilt schrijven.

 

Traag, slordig en vermoeiend. De nadelen lijken niet op te wegen tegen de voordelen van digitaal schrijven: snel, keurig en eenvoudig. Maar de nadelen van schrijven met de hand zijn juist voordelen in het creatieve proces.

 

Charles Cimic schrijft bijvoorbeeld in The New York Review of Books ‘Take care of your little notebook’ dat hij als dichter niet zonder pen en notitieblok kan.

 

Schrijven met de hand is traag, maar dat is goed

Nadenken over een tekst doe je het beste met een pen of potlood en een stuk papier. Hoewel schrijven met de hand trager lijkt, laat onderzoek van Virginia Berninger (beschreven in een artikel in The Wall Street Journal) zien dat kinderen die met de hand schreven juist meer woorden opschreven, en op meer ideeën kwamen dan kinderen die typten.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat schrijven met de hand andere delen van de hersenen activeert dan als je typt. Je gebruikt de tijd bij het vormen van de letters ook om te denken. Juist die tijd is belangrijk in het creatieve proces. Bovendien helpt het bij het onthouden en leren van de dingen die je opschrijft.

 

Schrijven met de hand is slordig, maar dat is niet erg

Een ander argument dat ik vaak tijdens mijn trainingen hoor, is dat mensen vinden dat ze niet netjes schrijven. Dat is vooral vervelend als je je eigen handschrift na afloop niet meer kan lezen. Verder is het tijdens het creatieve proces niet zo belangrijk dat anderen je woorden kunnen lezen.

Het voordeel van netheid, is tegelijkertijd het probleem. Met getypte letters lijkt je tekst al af.Terwijl je in de brainstormfase juist niet té vast moet zitten aan je ideeën, woorden en zinnen.

Op papier kun je ook lekker woorden doorstrepen. Dan zie je het woord of zinsdeel nog wel, maar is het er tegelijk ook niet meer. Soms kan zo’n woord of zin later nog dienst doen, op een andere manier.

 

Schrijven met de hand is vermoeiend, en dat is goed

Maar schrijven met de hand is wel vermoeiend. Kramp zorgt ervoor dat je af en toe moet stoppen met schrijven. Ook dat is eigenlijk een voordeel. In die tijd kijk je naar wat je al geschreven hebt. Dat brengt je vaak weer op nieuwe ideeën.

Schrijven via een toetsenbord is weliswaar minder vermoeiend, maar daardoor loop je ook de kans dat je maar doorgaat, zonder te reflecteren op je proces. In die zin is kramp in je hand een welkome filter: wat echt belangrijk is, komt wel weer terug.

 

Opdracht om creatiever te schrijven

Je hebt nodig: pen, papier, timer (kookwekker, stopwatch)

Bedenk een vraag, bijvoorbeeld een vraag waarover je artikel wilt schrijven.
Schrijf de vraag midden op het vel papier.
Associeer er 5 minuten op los. Schrijf alle woorden en zinnen op die bij je opkomen. Wees niet kritisch. Schrijf totdat je niet meer kunt (of totdat de wekker gaat).

Ik ben benieuwd naar je ervaringen! Leuk als je ze hieronder, bij de reacties, achterlaat.

 

Wanneer komt je toetsenbord weer in beeld? Als je weet wat je wilt schrijven, kun je gaan typen. Voor de een zal dat een eerste versie zijn, voor de ander als de tekst grotendeels staat. Kijk maar eens wat voor jou werkt!

 

Wil je sneller leren schrijven? Meld je dan aan voor de mini-training ‘5 mindhacks om sneller te schrijven’.

 

(c) Suzanne Meijles

Fouten in tekst: vergeeft je lezer je?

Het liefst schrijf ik perfecte teksten. Foutloos. Maar ook ik maak regelmatig fouten. Ik maak even snel iets af, en dan, hup, de digitale brievenbus uit. Niet veel later valt mijn blik precies op dat vergeten woord of die letter die daar niet moet staan. Zijn die fouten onvergefelijk?

Wat is eigenlijk een perfecte tekst?

Natuurlijk is dat een tekst zonder fouten. Maar een perfecte tekst is meer dan dat. Een perfecte tekst brengt precies die boodschap bij je lezer over die jij in gedachten had toen je hem schreef. Is dat voor elke lezer gelijk? Waarschijnlijk niet.

Dat brengt me op de vraag: ‘wat is fout’? Is het woord ‘beeetje’ fout, omdat ik één keer te veel de letter ‘e’ aansloeg? Ja, feitelijk gezien wel. Maar neemt mijn lezer me dat kwalijk?

Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar het effect van spelfouten. Een mooi overzicht daarvan geeft Floortje Westerburgen in haar artikel op Tekstblog. De resultaten geven geen eenduidig antwoord op de vraag welk effect spelfouten hebben op teksten.

Kort samengevat laten Kloet, Renkema en Van Wijk (2003)   zien dat taalfouten vooral invloed hebben op de begrijpelijkheid van de tekst. Maar uit onderzoek van Yvonne Harm (2008) blijkt dat taalfouten ook een negatief effect hebben op de geloofwaardigheid van de zender en de tekst.

Effect van fouten in direct-mails

Interessant is het onderzoek van Jansen (Onze Taal, 2010) naar het effect van fouten in spelling, zinsbouw en woordvormen in direct-mails. Daaruit bleek dat de zinsbouwfouten (‘de meisje’ bijvoorbeeld) een veel zwaarder negatief oordeel met zich meebrachten dan de spelfouten.

Bij vervolgonderzoek van Jansen werden alleen d/t-fouten opgenomen. Toen bleek de helft van de (hoogopgeleide) proefpersonen, de fouten niet eens op te merken! En de andere helft die de fouten wel zag, gaf geen negatiever oordeel dan de personen die de spelfouten niet hadden gezien….

Jansen besluit zijn betoog overigens wel met de opmerking dat een direct-mailing niet te vergelijken is met een sollicitatiebrief: deze worden op een andere manier gelezen.

 

Hoe komt het eigenlijk dat we spel- en typefouten niet altijd zien?

Ook psychologen onderzoeken leesgedrag. Uit onderzoek van Frisby (1979) blijkt dat lezers meer kijken naar woordbeeld dan naar de afzonderlijke letters van een woord. Kinderen die leren lezen, lezen elke letter: v – i – s en daarna maken ze er een woord van: ‘vis’.

Als je eenmaal kunt lezen, heb je niet meer alle letters van een woord nodig om het te kunnen herkennen. Dan springen je ogen van tekstblok naar tekstblok.

Kijk maar eens naar de onderstaande zinnen:

In Afrika leefde een olxfxnt die Elmo heette. Elke dag stond hij op om met de
een gxrxffe te ontbjiten in het grotedierenbos.

Waarschijnlijk kostte het je geen enkele moeite om de bovenstaande tekst te lezen. De x’en in olifant en giraffe vulden je hersenen als vanzelf aan. Heb je ook gezien dat in het woord ‘ontbijten’ de ‘i’ en de ‘j’ waren omgedraaid? En dat er voor giraffe ‘een’ te veel stond?

 

Hersenen zijn getraind om fouten in woorden te herstellen

Vergeten letters, te veel woorden, omgedraaide letters: je hersenen zijn erin getraind om er een samenhangend geheel van te maken. Soms ben je je daar bewust van, maar vaak ook niet. Dan lees je dus over een typefout heen. Vooral bij langere teksten, waar je meer wordt ‘afgeleid’ door de inhoud en andere woorden, is de kans groter dat je een typefout over het hoofd ziet.

 

Fouten zijn niet om trots op te zijn. Maar om te leren, moet je ook fouten (mogen) maken. Zo heb ik onlangs weer geleerd dat ik niet zo arrogant moet zijn dat ik mijn eigen ebook kan redigeren. Daarvoor moet ik ook eerst een ander paar ogen de tekst laten nakijken. Bij typefouten als ‘beeetje’ doet de spellingcontrole overigens ook wonderen.

Er ligt zelfs een gevaar op de loer als je altijd perfecte en foutloze teksten wilt schrijven.

De kans is aanwezig dat je er zo veel tijd mee bezig bent, dat die tijd niet opweegt tegen de baat. Of dat de tekst uiteindelijk nooit wordt gepubliceerd. En dat is het ergste wat er met tekst kan gebeuren: geschreven om niet gelezen te worden.

 

 

 

 

ProTaal – Schepenstraat 86B – 3039 NM – Rotterdam – 010 – 465 77 75 – info@protaal.nl